افطار به صرف حکمت :: مـــــــلـــــــازمـــــــان حــــــــــــــرم ۳۱۳

افطار به صرف حکمت

توصیه امام حسن(ع) برای همه انسان‌ها

صادقان/حضرت فرمود: بکوشید که دلهایتان ظرف دانش باشد و چراغ هدایت. آنگاه از جانتان علم و از دلتان نور به امت اسلامی افاضه می شود.سخنی را مرحوم کلینی (ره) از حسن بن علی (ع) نقل می کند که حسن بن علی در اواخر عمرش به قنبر فرمود: برو، ابن حنفیه را حاضر کن. وقتی ابن حنفیه را حاضر کرد، فرمود: ابن حنفیه! الآن سخنانی مطرح است که با این سخن ها مرده ها زنده می شوند؛ این سخنی است که انسان ها را زنده می کند و مناسب نیست که تو این ها را نشنوی! آنگاه فرمود: کونوا اوعیه العلم و مصابیح الهدی (1). فرمود: بکوشید که اوعیه علم و دانش باشید. اوعیه جمع و عاء است، «وعاء » یعنی ظرف. بکوشید جانتان ظرف دانش باشد. در دلتان دانش و علم راه پیدا کند. چیزهائی که سودمند نیست به دل راه ندهید. چیزهائی که سودمند و نافع است در دل جا بدهید. سعی کنید چیزی که نافع است یاد بگیرید و دل را ظرف علم قرار دهید.

و مصابیح الهدی؛ نه تنها اوعیه و ظرف های علم و دانش باشید، بلکه چراغ های هدایت باشید. عالم باشید که راه را ببینید، مصباح باشید که به دیگران راه نشان بدهید. هم راه را طی کنید، هم عده ای را به همراه ببرید. انسان عالم مؤمن هم راه خود را طی می کند، هم راه دیگران را نمی بندد؛ بلکه عده ای را به همراه می برد. انسان غیر عالم راه خود را نمی داند. انسان عالم غیر مؤمن راه را می داند اما راهزن است؛ راه را می بندد. حضرت فرمود: بکوشید که دلهایتان ظرف دانش باشد و چراغ هدایت. از جانتان علم و از دلتان نور به امت اسلامی افاضه می شود.
فرمود: به عالم شدن بسنده نکنید؛ از یک طرف عالم شدن، از طرف دیگر چراغ هدایت را فرا راه دیگران نصب کردن. بعد از اینکه این سلسله از سخنان حکیمانه حضرت تمام شد، درباره امامت و خلافت سخن گفت. فرمود: بعد از من حسین بن علی (ع) به مقام امامت و خلافت می رسد؛ این مقام مخصوص آن حضرت است. گرچه تو فرزند علی بن أبیطالبی، تو ابن حنفیه برادر مائی، اما این مقام ارثی نیست که مانند امور دنیائی هر فرزندی از پدرش ارث ببرد!
*مرحوم کلینی (ره) نقل می کند که در یکی از این مسافرت ها حسن بن علی (ع) به پای درخت خشکیده ای تکیه داد که دیگری هم در جوار حضرت قرار داشت، و از حضرت خواست اگر این درخت سبز بود و این درخت میوه می داد و خرما می داد، در این هوای گرم ما از خرمای این درخت استفاده می کردیم. چون برای هوای حجاز، خرما غذای نافعی بود. مرحوم کلینی (ره) نقل می کند بر اساس این پیشنهاد، حسن بن علی (ع) دعائی کرد و این درخت پژمرده و خشکیده سرسبز و شاداب شد و میوه ای داد. ساربانی که آنجا بود، گفت: سحر. او سحر و جادو کرد! امام مجتبی (ع) طبق این نقل فرمود: این سحر نیست، و لکن دعوه ابن نبیّ مستجابه (2). این دعای فرزند پیامبر(ص) است که مستجاب شد، این سحر نیست. اگر کسی به سرّ عبادت برسد، معبود را مشاهده می کند. قهراً خواسته او، خواسته معبود است. و اگر چیزی را بخواهد، انجام می گیرد. در ذیل آیه مبارکه و ما تشآؤن لا ان یشآء الله(3) این روایت شریف هست که معصوم (ع) فرمود: انّ قلوبنا اوعیه اراده الله (4). یعنی دلهای ما ظرف اراده خداست. خدای سبحان اگر در جهان کاری انجام می دهد، اراده خدا صفت فعل خداست و زائد بر ذات است و یک موجودی است ممکن و در محل ممکن و مظهر ممکن ظهور می کند. فرمود: قلب ما جایگاه اراده فعلی خداست.ما می دانیم در این جهان چه می گذرد، از اینجا عبور می کند. لذا مرحوم استاد علامه طباطبائی (ره) می فرمود: معنای صلوات بر محمّد و آل محمّد (ع) این است که خدایا! آن رحمتت را ببار، بر ایشان نازل کن که از اینجا به ما برسد. اگر یک کشاورزی بخواهد مرکز کشت اش رشد کند، از خدا باران می خواهد. باران بالأخره باید از بالا ببارد. و اگر از بالا می بارد، بالأخره این فضا را اوّل سیراب می کند، بعد به زمین می رسد. ایشان می فرمود: رحمت اگر بخواهد ببارد و برسد؛ اوّل به این خاندان می رسد و بر ایشان می بارد، بعد به دیگران می رسد. لذا همین طلب رحمت کردن مستلزم استجابت دعاست. از این نظر معصومین فرمودند که انّ قلوبنا اوعیه اراده الله. دلهای ما ظرف اراده خدای سبحان است، از اینجا فیض می رسد.در تمام شب های ماه مبارک رمضان به ما گفتند که از خدا مسألت کنیم: خدایا! جای ما را در آنجا خالی نگذار که ما آنجا نرویم و زیارت نکنیم. بالأخره آن توفیق را به ما بده که ما آنجا حضور پیدا کنیم. این همّت ها را داشته باشید؛ و اینچنین نیست که اگر دعا کردید، مستجاب نباشد و بهترین راه استجابتش آن است که خدای سبحان راه زیارت حرمین رابرای همه باز کند، از راه صحیح...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ